မောင်ဇိ၏ဂရိဒဏ္ဍာရီ (၁၆){ ခရိုးနပ်စ်}
************************************
တင့်တယ်ကြည်လင်တဲ့ရုပ်အဆင်းရှိတဲ့ တိုက်တန်နတ်ဘုရားမ ရွီးယာ (Rhea) ကလက်ထဲမှာချီလာတဲ့ အနှီးထုပ်လေးကို ပလ္လင်ပေါ်မှာထိုင်နေတဲ့ တိုက်တန်တို့ရဲ့ဘုရင် နတ်ဘုရား ခရိုးနပ်စ်(Cronus) ကိုကမ်းပေးလိုက်တယ်။
"အရှင်၏ ဆဋ္ဌမမြောက်ရင်သွေး ဖြစ်သည်။ အရှင့်အမိန့်အတိုင်း မွေးဖွားပြီးလျှင်ပြီးချင်းပင် ယူဆောင်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်”
ခရိုးနပ်စ်က အနှီးထဲက ကလေးကိုကြည့်တောင်မကြည့်တော့ပဲ အနှီးရော၊ ကလေးရောတစ်ခါထဲ ဗိုက်ထဲကိုမျိုချပစ်လိုက်တယ်။ ညှိုးငယ်တဲ့မျက်နှာနဲ့ နတ်ဘုရားမ ရွီးယာကတော့ သလွန်ခန်းထဲကနေ လေးကန်စွာလျှောက်လို့ထွက်သွားတယ်။ အရင် ကလေးငါးယောက်ကိုလဲပဲ ခရိုးနပ်စ်က မွေးပြီးပြီးချင်း ဒီလိုပဲမျိုချပစ်ခဲ့ပြီးပြီလေ။
ခရိုးနပ်စ်( Cronus)
*************
အောသရစ်(Othrys) တောင်တော်မှာ အခြေပြုတဲ့ တိုက်တန်(Titan) နတ်ဘုရားတွေရဲ့ အကြီးအမှူးက ခရိုးနပ်စ်(Cronus) ပါ။ အရာအားလုံးကိုဝါးမျိုတဲ့အချိန်ကာလနဲ့ အိုမင်းရင့်ရော်ဟောင်းနွမ်းခြင်း ကိုစိုးမိုးတဲ့ တိုက်တန်နတ်ဘုရား ခရိုးနပ်စ်။ ခရိုးနပ်စ်ရဲ့ဖခင်က ကောင်းကင်ကြီးကို ကိုယ်စားပြုတဲ့တိုက်တန်နတ်ဘုရား ယူရေးနပ်စ်( Uranus) ဖြစ်ပြီး မိခင်ကတော့ မြေကမ္ဘာကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ဂိုင်းယာ (Gaia) ဖြစ်တယ်။ စကြဝဠာကြီးထဲက ဘာမှမရှိတဲ့ ဗလာကနေ ပထမဦးဆုံး မြေကမ္ဘာဂိုင်းယာပေါ်ပေါက်လာပြီး အဲဒီကနေမှ ကောင်းကင်ကြီးယူရေးနပ်စ် ထပ်ဖြစ်လာတယ်။ ညအခါတွေမှာ ယူရေးနပ်စ်က မြေပြင်ပေါ်ကိုဆင်းလာပြီး ကောင်းကင်နဲ့ မြေကြီးပေါင်းစပ်ရာကနေ တိုက်တန်နတ်ဘုရားတွေ မွေးဖွားလာခဲ့တယ်။
ကောင်းကင်ကြီးယူရေးနပ်စ်နဲ့ မြေလွှာဂိုင်းယာတို့ကနေမွေးလာတဲ့ တိုက်တန် နတ်ဘုရားစုစုပေါင်း (၁၂) ပါးရှိပြီး တိုက်တန်ဖို (၆) ပါးနဲ့ တိုက်တန်မ (၆)ပါးတို့ ပါဝင်တယ်။ အငယ်ဆုံးတိုက်တန်ဖြစ်တဲ့ ခရိုးနပ်စ်ကတော့ နောင်တစ်ချိန်မှာ ယူရေးနပ်စ်ရဲ့ ထီးနန်းကိုလုယူမယ့်သူပေါ့။
ယူရေးနပ်စ်နဲ့ဂိုင်းယာကနေ တိုက်တန်နတ်ဘုရား (၁၂) ပါးအပြင် အရေးပါတဲ့ အပြောင်းအလဲကာလတွေမှာ အဆုံးအဖြတ်ပေးနိုင်တဲ့ အင်အားစုဖြစ်လာမယ့် ဆိုက်ကလော့ (Cyclopes)တွေနဲ့ ဟက္ကတွန်ခီရိစ်(hekatochires)တွေကိုလဲ ထပ်မွေးခဲ့ပါသေးတယ်။ ဆိုက်ကလော့တွေက နဖူးအလည်တည့်တည့်မှာကြီးမားတဲ့ မျက်လုံးကြီးတစ်လုံးစီပဲပါတဲ့ ညီအစ်ကိုသုံးယောက်ဖြစ်ကြပြီး သန်မာထွားကြိုင်းတဲ့ လူ့ဘီလူးကြီးတွေဖြစ်ရုံမက ပန်းပဲအတတ်ကိုလဲ ကျွမ်းကျင်ကြတယ်။ သူတို့အောက်က ဟက္ကတွန်ခီရိစ်ညီအစ်ကို သုံးယောက်ကတော့ ဦးခေါင်းပေါင်း ငါးဆယ်နဲ့ လက်ရုံးပေါင်း တစ်ရာစီပါတဲ့ ဧရာမလူထွားကြီးတွေ။
နောက်ဆုံးမွေးလာတဲ့ မျက်လုံးတစ်လုံးနဲ့ ဆိုက်ကလော့တွေ၊ ခေါင်းတွေလက်တွေအများကြီးပါတဲ့ ဟက္ကတွန်ခီရိစ်တွေကို ရုပ်သွင်ကြမ်းတမ်းပြီး ပုံဆိုး လို့ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ဖခင်ဖြစ်သူ ယူရေးနပ်စ်က မြေကမ္ဘာရဲ့အနက်ရှိုင်းဆုံး တားတားရပ်စ် (Tatarus) မှာချုပ်နှောင်သိမ်းဆည်းထားလိုက်တယ်။ အဓိက အကြောင်းတစ်ချက်ကတော့ ခွန်အားကြီးလှတဲ့ဒီ တိုက်တန်တွေက သူ့နေရာကိုလုယူမှာကို စိုးရိမ်မိတာကြောင့်ပေါ့။ တိုက်တန်တွေရဲ့မိခင်ဖြစ်သူ ဂိုင်းယာက ဘယ်လိုပဲတောင်းပန်ပေမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုမပြင်ပဲ လူ့ဘီလူးကြီးတွေကို မြေအောက်မှာပဲ ထားခဲ့တယ်။ ရင်သွေးတွေကို ချုပ်နှောင်ထားလို့ မိခင်ဖြစ်သူ ဂိုင်းယာမှာတော့ နေ့စဉ်ပူလောင်သောကရောက်လို့ အမြဲနာကျင်ခံစားနေရရှာတယ်။
တစ်နေ့မှာတော့ ဂိုင်းယာက လောကမှာလွတ်လပ်စွာ လှုပ်ရှားသွားလာခွင့်ရတဲ့သားသမီးအကြီး တစ်ဆယ့်နှစ်ယောက်ကိုခေါ်ပြီးမေးတယ်။
“ ဤ တံစဉ်ကိုသုံး၍ သင်တို့ဖခင်ကိုနန်းချရဲသူ မည်သူရှိသနည်း။ ဖခင်မေတ္တာခေါင်းပါးသည့် ယူရေးနပ်စ်ကို ပုန်ကန်၍ ငါ၏သနားဖွယ်ရာ သားတော်များကို မြေအောက်ကမ္ဘာမှ ကယ်တင်ပေးမည့်သူ မည်သူကိုမဆို စကြဝဠာ၏ အရှင်သခင်ဖြစ်စေအံ့"
တိုက်တန်အကြီးတွေအားလုံးငြင်းပယ်ခဲ့ကြလို့ နောက်ဆုံးမှာ ခရိုးနပ်စ်ရဲ့အလှည့်ကိုရောက်လာတယ်။
“ အရာအားလုံး၏ မူလအစဖြစ်သော မြေကမ္ဘာကို ကိုယ်စားပြုသည့်မိခင်... မိခင်အလိုရှိရာကို ကျွန်ုပ်ရယူပေးအံ့”
ခရိုးနပ်စ်က ဂိုင်းယာပေးတဲ့ တံစဉ်ကိုယူပြီး အခွင့်အရေးရတဲ့တစ်နေ့မှာ သူ့ဖခင် ယူရေးနပ်စ်ရဲ့ လိင်အင်္ဂါကိုဖြတ်တောက်ပစ်လိုက်တယ်။ အဲဒီကကျတဲ့သွေးစက်တွေက မြေပြင်ပေါ်ကို ကျရောက်သွားချိန်မှာ သွေးစက်တစ်ချို့ကနေ ဂျိုင်ဂန်တီး (Gigantes) လို့ခေါ်တဲ့ သန်မာထွားကျိုင်းတဲ့လူသန်ကြီးတွေ မွေးဖွားလာကြတယ်။ မြေကမ္ဘာပေါ်ကိုကျသွားတဲ့ထဲကမှ တစ်ချို့သွေးစက်တွေကနေ အီရင်နီစ် (Erinyes) ဒါမှမဟုတ် ဖြူရီစ် (Furies)လို့ခေါ်တဲ့လက်စားခြေခြင်းရဲ့ နတ်သမီးတွေ ပေါက်ဖွားလာကြပြန်တယ်။ ကျန်တဲ့သွေးစက်တွေကတော့ မီလီရေး (Meliae)နတ်သမီးလေးတွေဖြစ်လာကြပြီး Ash tree လို့ခေါ်တဲ့ သံလွင်မျိုးစိတ်ဝင်ပန်းပင်လေးတွေမှာနေထိုင်စောင့်ရှောက်ကြတယ်။ ပင်လယ်ထဲကိုကျသွားတဲ့ ယူရေးနပ်စ်ရဲ့လိင်အင်္ဂါကသွေးကတော့ ရေမြှုပ်လေးတစ်ခုဖြစ်သွားပြီး အဲဒီရေမြှုပ်ကလေးကမှ အလှနတ်ဘုရားမ အဖရိုဒိုက်တီ ( Aphrodites) ကိုမွေးဖွားလာခဲ့တယ်။
ဒုတိယမျိုးဆက် နတ်ဘုရားများ (သို့မဟုတ်) တိုက်တန်နတ်ဘုရားများ
*********************************
ဖခင်ဖြစ်သူ ယူရေးနပ်စ်ကို နန်းချပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ တိုက်တန်တွေထဲမှာ လက်စောင်းအထက်ဆုံးနဲ့ အစွမ်းအထက်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ခရိုးနပ်စ်က အကြီးအမှူးဖြစ်သွားပြီး အရာအားလုံးကိုအုပ်စိုးတဲ့ နတ်ဘုရားဖြစ်လာတယ်။
တိုက်တန် မောင်နှမ (၁၂) ယောက်က အချင်းချင်းပြန်လက်ဆက်ကြပြီး ခရိုးနပ်စ်ရဲ့အစ်မဖြစ်သူ ရွီးယာ (Rhea)ကတော့ ခရိုးပ်စ်ရဲ့ကြင်ရာတော် မိဖုရားခေါင်ကြီးဖြစ်လာလေရဲ့။
ယူရေးနပ်စ်က နတ်ဘုရားတွေရဲ့ပထမမျိုးဆက်ဆိုရင် ခရိုးနပ်စ်ဦးစီးတဲ့ တိုက်တန်တွေက ဒုတိယမျိုးဆက်နတ်ဘုရားတွေပေါ့။
ခရိုးနပ်စ်ရဲ့အစ်ကို တိုက်တန် လပ္ပီးတပ်စ် (Lapetus) ကနေ ပရိုမီးသီးရပ်စ်(Prometheus)၊အပီမီးသီးရပ်စ် (Epimetheus)၊အတ်လတ်စ် (Atlas)နဲ့ မီးနိုးတီးရပ်စ် (Menoetius)ဆိုတဲ့တိုက်တန် ညီအစ်ကိုလေးယောက်ကိုမွေးခဲ့တယ်။
သူတို့ထဲမှာ ပရိုမီးသီးရပ်စ်က လူသားတွေကိုဖန်တီးခဲ့သူအဖြစ် ထင်ရှားတယ်။
လူသားတွေရဲ့ တီထွင်ဖန်တီးမှုနဲ့ရှေ့ရေးကိုကြိုတင်တွေးခေါ်တတ်မှုကို ပရိုမီးသီးရပ်စ်ဆီက အမွေရခဲ့ပြီး၊ မိုက်ရူးရဲမှုနဲ့ ထုံထိုင်းညံ့ဖျင်းမှုတွေကတော့ အပီမီးသီးရပ်စ်ဆီကလာတယ်။
အခက်အခဲတွေမှာ မားမားမတ်မတ်ခံနိုင်တဲ့ ကြံ့ခိုင်သန်စွမ်းမှုကို တိုက်တန်လူ့ဘီလူးကြီး အတ်လတ်စ်ဆီက အမွေဆက်ခံသလို မာန်မာနကြီးမြင့်မှုနဲ့ ငါတကော ကောမှုတွေကိုတော့ မီနိုတီးရပ်စ် ဆီက လက်ခံရရှိတယ်။ တိုက်တန်ညီအစ်ကိုလေးယောက်ရဲ့ ကောင်းမွေဆိုးမွေတွေအားလုံးကို လူသားတွေက ဆက်ခံရရှိခဲ့တာပေါ့။
ယူရေးနပ်စ်၏ ကျိန်စာ
**********************
ခရိုးနပ်စ်ရဲ့လုပ်ကြံမှုကို ခံရချိန်မှာ ယူရေးနပ်စ်က ရှေ့ဖြစ်ဟောလို့လဲပြောလို့ရမယ့် ကျိန်စာတစ်ခုကိုချထားခဲ့တယ်။
“ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သူ ခရိုးနပ်စ်...ဖခင်ဖြစ်သောငါ့ကို သားဖြစ်သောသင်က ပုန်ကန်ပြီးထီးနန်းလုယူခဲ့သကဲ့သို့ သင်ဖခင်ဖြစ်သောအချိန်၌ သင့်သားသမီးများကလဲ သင့်ကိုပုန်ကန်၍ သင့်အရာကိုလုယူကြလိမ့်မည်ကို မှတ်လော့”
သူလုယူထားရတဲ့ နတ်ဘုရားတို့ရဲ့ဘုရင်နေရာကို ဆုံးရှုံးမှာကြောက်တဲ့အတွက် ခရိုးနပ်စ်ဟာ သားသမီးတစ်ယောက်မွေးလာတိုင်း မျိုချပစ်လိုက်ပြီး ဝမ်းဗိုက်ထဲမှာထိန်းသိမ်းထားလိုက်တယ်။ သူ့ရဲ့ညီတွေဖြစ်တဲ့ ဆိုက်ကလော့တွေနဲ့ ဟက္ကတွန်ခီရိစ်တွေကိုလဲ အလင်းရောင်တောင်မမြင်ရတဲ့ မြေအောက်ကမ္ဘာ တားတားရပ်စ်မှာဆက်လက်ချုပ်နှောင်ထားခြင်းအားဖြင့် သူ့ကိုပုန်ကန်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ အင်အားစုတွေကို ထိန်းချုပ်လိုက်တယ်။ ပြီးတော့ ကန်ပီ (Campe) ဆိုတဲ့ နဂါးမတစ်ကောင်ကိုပါ တားတားရပ်စ် မှာ အစောင့်ချထားလိုက်တယ်။
ကန်ပီဆိုတာက ခါးအထက်ပိုင်းကလူကိုယ်၊ ခါးအောက်ပိုင်းက အကြေးခွံတွေနဲ့နဂါးကိုယ်ရှိတဲ့ သတ္တဝါမ။ သူ့ခေါင်းမှာမြွေတွေရှိပြီး သူ့ခါးမှာ ခြင်္သေ့၊ တောဝက် စတဲ့သားရိုင်းတိရစ္ဆာန်မျိုးစုံရဲ့ခေါင်းပေါင်း ငါးဆယ်ပေါက်နေတယ်။
ခြေထောက်တွေမှာတော့ မြွေပွေး၊မြွေဟောက်ရာပေါင်း၊ထောင်ပေါင်းများစွာလောက်ရှိပြီး သူ့ကျောမှာ တောင်ပံကြီးတစ်စုံရှိတယ်။ အမြှီးက ကင်းမြှီးကောက်ရဲ့ အဆိပ်ပြင်းတဲ့အမြှီးဖြစ်ပြီး သူ့ခေါင်းပေါ်ကိုကျော်ပြီး အမြဲရမ်းနေလေ့ရှိတယ်။
ခရိုးနပ်စ်မသိလိုက်တဲ့ ဆဋ္ဌမမြောက်ကလေး
ခရိုးနပ်စ်မသိလိုက်တဲ့ ဆဋ္ဌမမြောက်ကလေး
*******************************
ယူရေးနပ်စ်ကိုဖယ်ရှားပြီး ခရိုးနပ်စ်က ဘုရင်ဖြစ်လာပေမယ့် သူ့ရဲ့ တခြားသားတွေဖြစ်တဲ့ ဆိုက်ကလော့တွေနဲ့ ဟက္ကတွန်ခီရိစ်တွေကို ပြန်လည်ပြီး အကျဥ်းချထားလိုက်လို့ တိုက်တန်တွေအားလုံးရဲ့မိခင်ကြီး ဂိုင်းယာက သားဖြစ်သူ ခရိုးနပ်စ်ကို မကျေနပ်ပါဘူး။ တစ်ချိန်ထဲမှာပဲ မွေးလာသမျှသားသမီးတွေကို ယူရေးနပ်စ်က မျိုချပစ်လိုက်လို့ စိတ်မချမ်းမသာဖြစ်နေတဲ့ ရွီးယာကလဲ ဂိုင်းယာနဲ့ပေါင်းပြီး ခရိုနပ်စ်ရန်ကနေ သူ့ကလေးတွေလွတ်အောင် အစဥ်မပြတ်ကြံစည်နေတယ်။ ဆဋ္ဌမမြောက်ကလေးကိုမွေးပြီးချိန်မှာတော့ ဂိုင်းယာရဲ့အကြံပေးချက်အတိုင်း ကျောက်တုံးတစ်တုံးကို ကလေးအနှီးနဲ့ပတ်လို့ ခရိုးနပ်စ်ဆီကို ဆက်သလိုက်တယ်။ ခရိုးနပ်စ်ကလဲ ထွေထွေထူးထူးစဥ်းစားမနေပဲ အနှီးရော၊ ကျောက်တုံးရောကို မျိုချပစ်လိုက်တော့တယ်။
ခရိုးနပ်စ်ရဲ့ သလွန်ခန်းထဲကထွက်လာခဲ့တဲ့ရွီးယာကတော့ သူအောင်မြင်စွာကယ်တင်နိုင်ခဲ့တဲ့ ဆဋ္ဌမမြောက်ကလေးလေးကိုဝှက်ထားတဲ့ ခရီတီ (Crete) ကျွန်းပေါ်ကကျောက်ဂူတစ်ခုရှိရာကိုသွားပြီး ကလေးကိုပွေ့ဖက်နမ်းရှုပ်လိုက်တယ်။ သူလဲ ခုမှသက်ပြင်းချနိုင်တာမဟုတ်လား။
အဲဒီမှာ နတ်သမီးငယ်လေးတွေ (nymps) က ပျားရည်နဲ့ ဆိတ်နို့တိုက်ပြီး ကလေးကြီးလာတဲ့အထိ စောင့်ရှောက်မွေးမြူခဲ့ကြတယ်။
အရွယ်ရောက်လာချိန်မှာ သူ့အဖေကိုပုန်ကန်ပြီး သူ့အဖေရဲ့အရိုက်အရာကိုတိုက်ခိုက်လုယူမယ့် နတ်ဘုရားဇူးစ်လေး ခရီတီကျွန်းက ကျောက်ဂူလေးမှာ တစ်နေ့တစ်ခြား ကြီးပြင်းလာနေတာကို အဲဒီအချိန်က နတ်တို့ရဲ့ဘုရင်ဖြစ်တဲ့ ခရိုးနပ်စ်ကတော့ မသိခဲ့လိုက်ပါဘူး။ ။
Side Note One: ခရိုးနပ်စ် (Cronus ) ကို ခရိုးနို့စ် ( Cronos/Kronos) လို့လဲတစ်ချို့ဒဏ္ဍာရီတွေမှာခေါ်ကြတယ်။
Side Note Two: ခရိုးနပ်စ် (Cronus) ကဂရိနာမည်ဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့ရောမနာမည်က စေတန် (Saturn) တဲ့။
မောင်ဇိ (၃၀၊ ၀၇၊ ၂၀၂၀)
Reference:
https://www.theoi.com/Olympios/Zeus.html
https://www.greekmythology.com/Myths/The_Myths/Titanomachy/titanomachy.html
https://www.greekmythology.com/Olympians/Zeus/zeus.html
https://www.showcaves.com/english/explain/Literature/Zeus.html
https://www.greekmythology.com/Myths/The_Myths/Titanomachy/titanomachy.html
https://www.britannica.com/topic/Cronus
https://www.wiccamagazine.com/deities/gaia/
https://www.wiccamagazine.com/deities/gaia/
-------------------------------------
(Zawgyi)
ေမာင္ဇိ၏ဂရိဒ႑ာရီ (၁၆){ ခ႐ိုးနပ္စ္}
************************************
တင့္တယ္ၾကည္လင္တဲ့႐ုပ္အဆင္းရွိတဲ့ တိုက္တန္နတ္ဘုရားမ ႐ြီးယာ (Rhea) ကလက္ထဲမွာခ်ီလာတဲ့ အႏွီးထုပ္ေလးကို ပလႅင္ေပၚမွာထိုင္ေနတဲ့ တိုက္တန္တို႔ရဲ႕ဘုရင္ နတ္ဘုရား ခ႐ိုးနပ္စ္(Cronus) ကိုကမ္းေပးလိုက္တယ္။
"အရွင္၏ ဆ႒မေျမာက္ရင္ေသြး ျဖစ္သည္။ အရွင့္အမိန္႔အတိုင္း ေမြးဖြားၿပီးလွ်င္ၿပီးခ်င္းပင္ ယူေဆာင္လာျခင္းျဖစ္ပါသည္”
ခ႐ိုးနပ္စ္က အႏွီးထဲက ကေလးကိုၾကည့္ေတာင္မၾကည့္ေတာ့ပဲ အႏွီးေရာ၊ ကေလးေရာတစ္ခါထဲ ဗိုက္ထဲကိုမ်ိဳခ်ပစ္လိုက္တယ္။ ညႇိဳးငယ္တဲ့မ်က္ႏွာနဲ႔ နတ္ဘုရားမ ႐ြီးယာကေတာ့ သလြန္ခန္းထဲကေန ေလးကန္စြာေလွ်ာက္လို႔ထြက္သြားတယ္။ အရင္ ကေလးငါးေယာက္ကိုလဲပဲ ခ႐ိုးနပ္စ္က ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္း ဒီလိုပဲမ်ိဳခ်ပစ္ခဲ့ၿပီးၿပီေလ။
ခ႐ိုးနပ္စ္( Cronus)
*************
ေအာသရစ္(Othrys) ေတာင္ေတာ္မွာ အေျချပဳတဲ့ တိုက္တန္(Titan) နတ္ဘုရားေတြရဲ႕ အႀကီးအမႉးက ခ႐ိုးနပ္စ္(Cronus) ပါ။ အရာအားလုံးကိုဝါးမ်ိဳတဲ့အခ်ိန္ကာလနဲ႔ အိုမင္းရင့္ေရာ္ေဟာင္းႏြမ္းျခင္း ကိုစိုးမိုးတဲ့ တိုက္တန္နတ္ဘုရား ခ႐ိုးနပ္စ္။ ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕ဖခင္က ေကာင္းကင္ႀကီးကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့တိုက္တန္နတ္ဘုရား ယူေရးနပ္စ္( Uranus) ျဖစ္ၿပီး မိခင္ကေတာ့ ေျမကမာၻကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ဂိုင္းယာ (Gaia) ျဖစ္တယ္။ စၾကဝဠာႀကီးထဲက ဘာမွမရွိတဲ့ ဗလာကေန ပထမဦးဆုံး ေျမကမာၻဂိုင္းယာေပၚေပါက္လာၿပီး အဲဒီကေနမွ ေကာင္းကင္ႀကီးယူေရးနပ္စ္ ထပ္ျဖစ္လာတယ္။ ညအခါေတြမွာ ယူေရးနပ္စ္က ေျမျပင္ေပၚကိုဆင္းလာၿပီး ေကာင္းကင္နဲ႔ ေျမႀကီးေပါင္းစပ္ရာကေန တိုက္တန္နတ္ဘုရားေတြ ေမြးဖြားလာခဲ့တယ္။
ေကာင္းကင္ႀကီးယူေရးနပ္စ္နဲ႔ ေျမလႊာဂိုင္းယာတို႔ကေနေမြးလာတဲ့ တိုက္တန္ နတ္ဘုရားစုစုေပါင္း (၁၂) ပါးရွိၿပီး တိုက္တန္ဖို (၆) ပါးနဲ႔ တိုက္တန္မ (၆)ပါးတို႔ ပါဝင္တယ္။ အငယ္ဆုံးတိုက္တန္ျဖစ္တဲ့ ခ႐ိုးနပ္စ္ကေတာ့ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ယူေရးနပ္စ္ရဲ႕ ထီးနန္းကိုလုယူမယ့္သူေပါ့။
ယူေရးနပ္စ္နဲ႔ဂိုင္းယာကေန တိုက္တန္နတ္ဘုရား (၁၂) ပါးအျပင္ အေရးပါတဲ့ အေျပာင္းအလဲကာလေတြမွာ အဆုံးအျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ အင္အားစုျဖစ္လာမယ့္ ဆိုက္ကေလာ့ (Cyclopes)ေတြနဲ႔ ဟကၠတြန္ခီရိစ္(hekatochires)ေတြကိုလဲ ထပ္ေမြးခဲ့ပါေသးတယ္။ ဆိုက္ကေလာ့ေတြက နဖူးအလည္တည့္တည့္မွာႀကီးမားတဲ့ မ်က္လုံးႀကီးတစ္လုံးစီပဲပါတဲ့ ညီအစ္ကိုသုံးေယာက္ျဖစ္ၾကၿပီး သန္မာထြားႀကိဳင္းတဲ့ လူ႔ဘီလူးႀကီးေတြျဖစ္႐ုံမက ပန္းပဲအတတ္ကိုလဲ ကြၽမ္းက်င္ၾကတယ္။ သူတို႔ေအာက္က ဟကၠတြန္ခီရိစ္ညီအစ္ကို သုံးေယာက္ကေတာ့ ဦးေခါင္းေပါင္း ငါးဆယ္နဲ႔ လက္႐ုံးေပါင္း တစ္ရာစီပါတဲ့ ဧရာမလူထြားႀကီးေတြ။
ေနာက္ဆုံးေမြးလာတဲ့ မ်က္လုံးတစ္လုံးနဲ႔ ဆိုက္ကေလာ့ေတြ၊ ေခါင္းေတြလက္ေတြအမ်ားႀကီးပါတဲ့ ဟကၠတြန္ခီရိစ္ေတြကို ႐ုပ္သြင္ၾကမ္းတမ္းၿပီး ပုံဆိုး လို႔ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ဖခင္ျဖစ္သူ ယူေရးနပ္စ္က ေျမကမာၻရဲ႕အနက္ရႈိင္းဆုံး တားတားရပ္စ္ (Tatarus) မွာခ်ဳပ္ေႏွာင္သိမ္းဆည္းထားလိုက္တယ္။ အဓိက အေၾကာင္းတစ္ခ်က္ကေတာ့ ခြန္အားႀကီးလွတဲ့ဒီ တိုက္တန္ေတြက သူ႔ေနရာကိုလုယူမွာကို စိုးရိမ္မိတာေၾကာင့္ေပါ့။ တိုက္တန္ေတြရဲ႕မိခင္ျဖစ္သူ ဂိုင္းယာက ဘယ္လိုပဲေတာင္းပန္ေပမယ့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကိုမျပင္ပဲ လူ႔ဘီလူးႀကီးေတြကို ေျမေအာက္မွာပဲ ထားခဲ့တယ္။ ရင္ေသြးေတြကို ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားလို႔ မိခင္ျဖစ္သူ ဂိုင္းယာမွာေတာ့ ေန႔စဥ္ပူေလာင္ေသာကေရာက္လို႔ အၿမဲနာက်င္ခံစားေနရရွာတယ္။
တစ္ေန႔မွာေတာ့ ဂိုင္းယာက ေလာကမွာလြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာခြင့္ရတဲ့သားသမီးအႀကီး တစ္ဆယ့္ႏွစ္ေယာက္ကိုေခၚၿပီးေမးတယ္။
“ ဤ တံစဥ္ကိုသုံး၍ သင္တို႔ဖခင္ကိုနန္းခ်ရဲသူ မည္သူရွိသနည္း။ ဖခင္ေမတၱာေခါင္းပါးသည့္ ယူေရးနပ္စ္ကို ပုန္ကန္၍ ငါ၏သနားဖြယ္ရာ သားေတာ္မ်ားကို ေျမေအာက္ကမာၻမွ ကယ္တင္ေပးမည့္သူ မည္သူကိုမဆို စၾကဝဠာ၏ အရွင္သခင္ျဖစ္ေစအံ့"
တိုက္တန္အႀကီးေတြအားလုံးျငင္းပယ္ခဲ့ၾကလို႔ ေနာက္ဆုံးမွာ ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕အလွည့္ကိုေရာက္လာတယ္။
“ အရာအားလုံး၏ မူလအစျဖစ္ေသာ ေျမကမာၻကို ကိုယ္စားျပဳသည့္မိခင္... မိခင္အလိုရွိရာကို ကြၽႏ္ုပ္ရယူေပးအံ့”
ခ႐ိုးနပ္စ္က ဂိုင္းယာေပးတဲ့ တံစဥ္ကိုယူၿပီး အခြင့္အေရးရတဲ့တစ္ေန႔မွာ သူ႔ဖခင္ ယူေရးနပ္စ္ရဲ႕ လိင္အဂၤါကိုျဖတ္ေတာက္ပစ္လိုက္တယ္။ အဲဒီကက်တဲ့ေသြးစက္ေတြက ေျမျပင္ေပၚကို က်ေရာက္သြားခ်ိန္မွာ ေသြးစက္တစ္ခ်ိဳ႕ကေန ဂ်ိဳင္ဂန္တီး (Gigantes) လို႔ေခၚတဲ့ သန္မာထြားက်ိဳင္းတဲ့လူသန္ႀကီးေတြ ေမြးဖြားလာၾကတယ္။ ေျမကမာၻေပၚကိုက်သြားတဲ့ထဲကမွ တစ္ခ်ိဳ႕ေသြးစက္ေတြကေန အီရင္နီစ္ (Erinyes) ဒါမွမဟုတ္ ျဖဴရီစ္ (Furies)လို႔ေခၚတဲ့လက္စားေျချခင္းရဲ႕ နတ္သမီးေတြ ေပါက္ဖြားလာၾကျပန္တယ္။ က်န္တဲ့ေသြးစက္ေတြကေတာ့ မီလီေရး (Meliae)နတ္သမီးေလးေတြျဖစ္လာၾကၿပီး Ash tree လို႔ေခၚတဲ့ သံလြင္မ်ိဳးစိတ္ဝင္ပန္းပင္ေလးေတြမွာေနထိုင္ေစာင့္ေရွာက္ၾကတယ္။ ပင္လယ္ထဲကိုက်သြားတဲ့ ယူေရးနပ္စ္ရဲ႕လိင္အဂၤါကေသြးကေတာ့ ေရျမႇဳပ္ေလးတစ္ခုျဖစ္သြားၿပီး အဲဒီေရျမႇဳပ္ကေလးကမွ အလွနတ္ဘုရားမ အဖ႐ိုဒိုက္တီ ( Aphrodites) ကိုေမြးဖြားလာခဲ့တယ္။
ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ နတ္ဘုရားမ်ား (သို႔မဟုတ္) တိုက္တန္နတ္ဘုရားမ်ား
*********************************
ဖခင္ျဖစ္သူ ယူေရးနပ္စ္ကို နန္းခ်ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ တိုက္တန္ေတြထဲမွာ လက္ေစာင္းအထက္ဆုံးနဲ႔ အစြမ္းအထက္ဆုံးျဖစ္တဲ့ ခ႐ိုးနပ္စ္က အႀကီးအမႉးျဖစ္သြားၿပီး အရာအားလုံးကိုအုပ္စိုးတဲ့ နတ္ဘုရားျဖစ္လာတယ္။
တိုက္တန္ ေမာင္ႏွမ (၁၂) ေယာက္က အခ်င္းခ်င္းျပန္လက္ဆက္ၾကၿပီး ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕အစ္မျဖစ္သူ ႐ြီးယာ (Rhea)ကေတာ့ ခ႐ိုးပ္စ္ရဲ႕ၾကင္ရာေတာ္ မိဖုရားေခါင္ႀကီးျဖစ္လာေလရဲ႕။
ယူေရးနပ္စ္က နတ္ဘုရားေတြရဲ႕ပထမမ်ိဳးဆက္ဆိုရင္ ခ႐ိုးနပ္စ္ဦးစီးတဲ့ တိုက္တန္ေတြက ဒုတိယမ်ိဳးဆက္နတ္ဘုရားေတြေပါ့။
ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕အစ္ကို တိုက္တန္ လပၸီးတပ္စ္ (Lapetus) ကေန ပ႐ိုမီးသီးရပ္စ္(Prometheus)၊အပီမီးသီးရပ္စ္ (Epimetheus)၊အတ္လတ္စ္ (Atlas)နဲ႔ မီးႏိုးတီးရပ္စ္ (Menoetius)ဆိုတဲ့တိုက္တန္ ညီအစ္ကိုေလးေယာက္ကိုေမြးခဲ့တယ္။
သူတို႔ထဲမွာ ပ႐ိုမီးသီးရပ္စ္က လူသားေတြကိုဖန္တီးခဲ့သူအျဖစ္ ထင္ရွားတယ္။
လူသားေတြရဲ႕ တီထြင္ဖန္တီးမႈနဲ႔ေရွ႕ေရးကိုႀကိဳတင္ေတြးေခၚတတ္မႈကို ပ႐ိုမီးသီးရပ္စ္ဆီက အေမြရခဲ့ၿပီး၊ မိုက္႐ူးရဲမႈနဲ႔ ထုံထိုင္းညံ့ဖ်င္းမႈေတြကေတာ့ အပီမီးသီးရပ္စ္ဆီကလာတယ္။
အခက္အခဲေတြမွာ မားမားမတ္မတ္ခံႏိုင္တဲ့ ႀကံ့ခိုင္သန္စြမ္းမႈကို တိုက္တန္လူ႔ဘီလူးႀကီး အတ္လတ္စ္ဆီက အေမြဆက္ခံသလို မာန္မာနႀကီးျမင့္မႈနဲ႔ ငါတေကာ ေကာမႈေတြကိုေတာ့ မီႏိုတီးရပ္စ္ ဆီက လက္ခံရရွိတယ္။ တိုက္တန္ညီအစ္ကိုေလးေယာက္ရဲ႕ ေကာင္းေမြဆိုးေမြေတြအားလုံးကို လူသားေတြက ဆက္ခံရရွိခဲ့တာေပါ့။
ယူေရးနပ္စ္၏ က်ိန္စာ
**********************
ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕လုပ္ႀကံမႈကို ခံရခ်ိန္မွာ ယူေရးနပ္စ္က ေရွ႕ျဖစ္ေဟာလို႔လဲေျပာလို႔ရမယ့္ က်ိန္စာတစ္ခုကိုခ်ထားခဲ့တယ္။
“ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သူ ခ႐ိုးနပ္စ္...ဖခင္ျဖစ္ေသာငါ့ကို သားျဖစ္ေသာသင္က ပုန္ကန္ၿပီးထီးနန္းလုယူခဲ့သကဲ့သို႔ သင္ဖခင္ျဖစ္ေသာအခ်ိန္၌ သင့္သားသမီးမ်ားကလဲ သင့္ကိုပုန္ကန္၍ သင့္အရာကိုလုယူၾကလိမ့္မည္ကို မွတ္ေလာ့”
သူလုယူထားရတဲ့ နတ္ဘုရားတို႔ရဲ႕ဘုရင္ေနရာကို ဆုံးရႈံးမွာေၾကာက္တဲ့အတြက္ ခ႐ိုးနပ္စ္ဟာ သားသမီးတစ္ေယာက္ေမြးလာတိုင္း မ်ိဳခ်ပစ္လိုက္ၿပီး ဝမ္းဗိုက္ထဲမွာထိန္းသိမ္းထားလိုက္တယ္။ သူ႔ရဲ႕ညီေတြျဖစ္တဲ့ ဆိုက္ကေလာ့ေတြနဲ႔ ဟကၠတြန္ခီရိစ္ေတြကိုလဲ အလင္းေရာင္ေတာင္မျမင္ရတဲ့ ေျမေအာက္ကမာၻ တားတားရပ္စ္မွာဆက္လက္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္းအားျဖင့္ သူ႔ကိုပုန္ကန္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ အင္အားစုေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ကန္ပီ (Campe) ဆိုတဲ့ နဂါးမတစ္ေကာင္ကိုပါ တားတားရပ္စ္ မွာ အေစာင့္ခ်ထားလိုက္တယ္။
ကန္ပီဆိုတာက ခါးအထက္ပိုင္းကလူကိုယ္၊ ခါးေအာက္ပိုင္းက အေၾကးခြံေတြနဲ႔နဂါးကိုယ္ရွိတဲ့ သတၱဝါမ။ သူ႔ေခါင္းမွာေႁမြေတြရွိၿပီး သူ႔ခါးမွာ ျခေသၤ့၊ ေတာဝက္ စတဲ့သား႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ိဳးစုံရဲ႕ေခါင္းေပါင္း ငါးဆယ္ေပါက္ေနတယ္။
ေျခေထာက္ေတြမွာေတာ့ ေႁမြေပြး၊ေႁမြေဟာက္ရာေပါင္း၊ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေလာက္ရွိၿပီး သူ႔ေက်ာမွာ ေတာင္ပံႀကီးတစ္စုံရွိတယ္။ အျမႇီးက ကင္းျမႇီးေကာက္ရဲ႕ အဆိပ္ျပင္းတဲ့အျမႇီးျဖစ္ၿပီး သူ႔ေခါင္းေပၚကိုေက်ာ္ၿပီး အၿမဲရမ္းေနေလ့ရွိတယ္။
ခ႐ိုးနပ္စ္မသိလိုက္တဲ့ ဆ႒မေျမာက္ကေလး
*******************************
ယူေရးနပ္စ္ကိုဖယ္ရွားၿပီး ခ႐ိုးနပ္စ္က ဘုရင္ျဖစ္လာေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ တျခားသားေတြျဖစ္တဲ့ ဆိုက္ကေလာ့ေတြနဲ႔ ဟကၠတြန္ခီရိစ္ေတြကို ျပန္လည္ၿပီး အက်ဥ္းခ်ထားလိုက္လို႔ တိုက္တန္ေတြအားလုံးရဲ႕မိခင္ႀကီး ဂိုင္းယာက သားျဖစ္သူ ခ႐ိုးနပ္စ္ကို မေက်နပ္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ေမြးလာသမွ်သားသမီးေတြကို ယူေရးနပ္စ္က မ်ိဳခ်ပစ္လိုက္လို႔ စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ေနတဲ့ ႐ြီးယာကလဲ ဂိုင္းယာနဲ႔ေပါင္းၿပီး ခ႐ိုနပ္စ္ရန္ကေန သူ႔ကေလးေတြလြတ္ေအာင္ အစဥ္မျပတ္ႀကံစည္ေနတယ္။ ဆ႒မေျမာက္ကေလးကိုေမြးၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ဂိုင္းယာရဲ႕အႀကံေပးခ်က္အတိုင္း ေက်ာက္တုံးတစ္တုံးကို ကေလးအႏွီးနဲ႔ပတ္လို႔ ခ႐ိုးနပ္စ္ဆီကို ဆက္သလိုက္တယ္။ ခ႐ိုးနပ္စ္ကလဲ ေထြေထြထူးထူးစဥ္းစားမေနပဲ အႏွီးေရာ၊ ေက်ာက္တုံးေရာကို မ်ိဳခ်ပစ္လိုက္ေတာ့တယ္။
ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕ သလြန္ခန္းထဲကထြက္လာခဲ့တဲ့႐ြီးယာကေတာ့ သူေအာင္ျမင္စြာကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ဆ႒မေျမာက္ကေလးေလးကိုဝွက္ထားတဲ့ ခရီတီ (Crete) ကြၽန္းေပၚကေက်ာက္ဂူတစ္ခုရွိရာကိုသြားၿပီး ကေလးကိုေပြ႕ဖက္နမ္းရႈပ္လိုက္တယ္။ သူလဲ ခုမွသက္ျပင္းခ်ႏိုင္တာမဟုတ္လား။
အဲဒီမွာ နတ္သမီးငယ္ေလးေတြ (nymps) က ပ်ားရည္နဲ႔ ဆိတ္ႏို႔တိုက္ၿပီး ကေလးႀကီးလာတဲ့အထိ ေစာင့္ေရွာက္ေမြးျမဴခဲ့ၾကတယ္။
အ႐ြယ္ေရာက္လာခ်ိန္မွာ သူ႔အေဖကိုပုန္ကန္ၿပီး သူ႔အေဖရဲ႕အ႐ိုက္အရာကိုတိုက္ခိုက္လုယူမယ့္ နတ္ဘုရားဇူးစ္ေလး ခရီတီကြၽန္းက ေက်ာက္ဂူေလးမွာ တစ္ေန႔တစ္ျခား ႀကီးျပင္းလာေနတာကို အဲဒီအခ်ိန္က နတ္တို႔ရဲ႕ဘုရင္ျဖစ္တဲ့ ခ႐ိုးနပ္စ္ကေတာ့ မသိခဲ့လိုက္ပါဘူး။ ။
Side Note One: ခ႐ိုးနပ္စ္ (Cronus ) ကို ခ႐ိုးႏို႔စ္ ( Cronos/Kronos) လို႔လဲတစ္ခ်ိဳ႕ဒ႑ာရီေတြမွာေခၚၾကတယ္။
Side Note Two: ခ႐ိုးနပ္စ္ (Cronus) ကဂရိနာမည္ျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ေရာမနာမည္က ေစတန္ (Saturn) တဲ့။
ေမာင္ဇိ (၃၀၊ ၀၇၊ ၂၀၂၀)
Reference:
https://www.theoi.com/Olympios/Zeus.html
https://www.greekmythology.com/Myths/The_Myths/Titanomachy/titanomachy.html
https://www.greekmythology.com/Olympians/Zeus/zeus.html
https://www.showcaves.com/english/explain/Literature/Zeus.html
https://www.greekmythology.com/Myths/The_Myths/Titanomachy/titanomachy.html
https://www.britannica.com/topic/Cronus
https://www.wiccamagazine.com/deities/gaia/
************************************
တင့္တယ္ၾကည္လင္တဲ့႐ုပ္အဆင္းရွိတဲ့ တိုက္တန္နတ္ဘုရားမ ႐ြီးယာ (Rhea) ကလက္ထဲမွာခ်ီလာတဲ့ အႏွီးထုပ္ေလးကို ပလႅင္ေပၚမွာထိုင္ေနတဲ့ တိုက္တန္တို႔ရဲ႕ဘုရင္ နတ္ဘုရား ခ႐ိုးနပ္စ္(Cronus) ကိုကမ္းေပးလိုက္တယ္။
"အရွင္၏ ဆ႒မေျမာက္ရင္ေသြး ျဖစ္သည္။ အရွင့္အမိန္႔အတိုင္း ေမြးဖြားၿပီးလွ်င္ၿပီးခ်င္းပင္ ယူေဆာင္လာျခင္းျဖစ္ပါသည္”
ခ႐ိုးနပ္စ္က အႏွီးထဲက ကေလးကိုၾကည့္ေတာင္မၾကည့္ေတာ့ပဲ အႏွီးေရာ၊ ကေလးေရာတစ္ခါထဲ ဗိုက္ထဲကိုမ်ိဳခ်ပစ္လိုက္တယ္။ ညႇိဳးငယ္တဲ့မ်က္ႏွာနဲ႔ နတ္ဘုရားမ ႐ြီးယာကေတာ့ သလြန္ခန္းထဲကေန ေလးကန္စြာေလွ်ာက္လို႔ထြက္သြားတယ္။ အရင္ ကေလးငါးေယာက္ကိုလဲပဲ ခ႐ိုးနပ္စ္က ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္း ဒီလိုပဲမ်ိဳခ်ပစ္ခဲ့ၿပီးၿပီေလ။
ခ႐ိုးနပ္စ္( Cronus)
*************
ေအာသရစ္(Othrys) ေတာင္ေတာ္မွာ အေျချပဳတဲ့ တိုက္တန္(Titan) နတ္ဘုရားေတြရဲ႕ အႀကီးအမႉးက ခ႐ိုးနပ္စ္(Cronus) ပါ။ အရာအားလုံးကိုဝါးမ်ိဳတဲ့အခ်ိန္ကာလနဲ႔ အိုမင္းရင့္ေရာ္ေဟာင္းႏြမ္းျခင္း ကိုစိုးမိုးတဲ့ တိုက္တန္နတ္ဘုရား ခ႐ိုးနပ္စ္။ ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕ဖခင္က ေကာင္းကင္ႀကီးကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့တိုက္တန္နတ္ဘုရား ယူေရးနပ္စ္( Uranus) ျဖစ္ၿပီး မိခင္ကေတာ့ ေျမကမာၻကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ဂိုင္းယာ (Gaia) ျဖစ္တယ္။ စၾကဝဠာႀကီးထဲက ဘာမွမရွိတဲ့ ဗလာကေန ပထမဦးဆုံး ေျမကမာၻဂိုင္းယာေပၚေပါက္လာၿပီး အဲဒီကေနမွ ေကာင္းကင္ႀကီးယူေရးနပ္စ္ ထပ္ျဖစ္လာတယ္။ ညအခါေတြမွာ ယူေရးနပ္စ္က ေျမျပင္ေပၚကိုဆင္းလာၿပီး ေကာင္းကင္နဲ႔ ေျမႀကီးေပါင္းစပ္ရာကေန တိုက္တန္နတ္ဘုရားေတြ ေမြးဖြားလာခဲ့တယ္။
ေကာင္းကင္ႀကီးယူေရးနပ္စ္နဲ႔ ေျမလႊာဂိုင္းယာတို႔ကေနေမြးလာတဲ့ တိုက္တန္ နတ္ဘုရားစုစုေပါင္း (၁၂) ပါးရွိၿပီး တိုက္တန္ဖို (၆) ပါးနဲ႔ တိုက္တန္မ (၆)ပါးတို႔ ပါဝင္တယ္။ အငယ္ဆုံးတိုက္တန္ျဖစ္တဲ့ ခ႐ိုးနပ္စ္ကေတာ့ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ယူေရးနပ္စ္ရဲ႕ ထီးနန္းကိုလုယူမယ့္သူေပါ့။
ယူေရးနပ္စ္နဲ႔ဂိုင္းယာကေန တိုက္တန္နတ္ဘုရား (၁၂) ပါးအျပင္ အေရးပါတဲ့ အေျပာင္းအလဲကာလေတြမွာ အဆုံးအျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ အင္အားစုျဖစ္လာမယ့္ ဆိုက္ကေလာ့ (Cyclopes)ေတြနဲ႔ ဟကၠတြန္ခီရိစ္(hekatochires)ေတြကိုလဲ ထပ္ေမြးခဲ့ပါေသးတယ္။ ဆိုက္ကေလာ့ေတြက နဖူးအလည္တည့္တည့္မွာႀကီးမားတဲ့ မ်က္လုံးႀကီးတစ္လုံးစီပဲပါတဲ့ ညီအစ္ကိုသုံးေယာက္ျဖစ္ၾကၿပီး သန္မာထြားႀကိဳင္းတဲ့ လူ႔ဘီလူးႀကီးေတြျဖစ္႐ုံမက ပန္းပဲအတတ္ကိုလဲ ကြၽမ္းက်င္ၾကတယ္။ သူတို႔ေအာက္က ဟကၠတြန္ခီရိစ္ညီအစ္ကို သုံးေယာက္ကေတာ့ ဦးေခါင္းေပါင္း ငါးဆယ္နဲ႔ လက္႐ုံးေပါင္း တစ္ရာစီပါတဲ့ ဧရာမလူထြားႀကီးေတြ။
ေနာက္ဆုံးေမြးလာတဲ့ မ်က္လုံးတစ္လုံးနဲ႔ ဆိုက္ကေလာ့ေတြ၊ ေခါင္းေတြလက္ေတြအမ်ားႀကီးပါတဲ့ ဟကၠတြန္ခီရိစ္ေတြကို ႐ုပ္သြင္ၾကမ္းတမ္းၿပီး ပုံဆိုး လို႔ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ဖခင္ျဖစ္သူ ယူေရးနပ္စ္က ေျမကမာၻရဲ႕အနက္ရႈိင္းဆုံး တားတားရပ္စ္ (Tatarus) မွာခ်ဳပ္ေႏွာင္သိမ္းဆည္းထားလိုက္တယ္။ အဓိက အေၾကာင္းတစ္ခ်က္ကေတာ့ ခြန္အားႀကီးလွတဲ့ဒီ တိုက္တန္ေတြက သူ႔ေနရာကိုလုယူမွာကို စိုးရိမ္မိတာေၾကာင့္ေပါ့။ တိုက္တန္ေတြရဲ႕မိခင္ျဖစ္သူ ဂိုင္းယာက ဘယ္လိုပဲေတာင္းပန္ေပမယ့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကိုမျပင္ပဲ လူ႔ဘီလူးႀကီးေတြကို ေျမေအာက္မွာပဲ ထားခဲ့တယ္။ ရင္ေသြးေတြကို ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားလို႔ မိခင္ျဖစ္သူ ဂိုင္းယာမွာေတာ့ ေန႔စဥ္ပူေလာင္ေသာကေရာက္လို႔ အၿမဲနာက်င္ခံစားေနရရွာတယ္။
တစ္ေန႔မွာေတာ့ ဂိုင္းယာက ေလာကမွာလြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာခြင့္ရတဲ့သားသမီးအႀကီး တစ္ဆယ့္ႏွစ္ေယာက္ကိုေခၚၿပီးေမးတယ္။
“ ဤ တံစဥ္ကိုသုံး၍ သင္တို႔ဖခင္ကိုနန္းခ်ရဲသူ မည္သူရွိသနည္း။ ဖခင္ေမတၱာေခါင္းပါးသည့္ ယူေရးနပ္စ္ကို ပုန္ကန္၍ ငါ၏သနားဖြယ္ရာ သားေတာ္မ်ားကို ေျမေအာက္ကမာၻမွ ကယ္တင္ေပးမည့္သူ မည္သူကိုမဆို စၾကဝဠာ၏ အရွင္သခင္ျဖစ္ေစအံ့"
တိုက္တန္အႀကီးေတြအားလုံးျငင္းပယ္ခဲ့ၾကလို႔ ေနာက္ဆုံးမွာ ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕အလွည့္ကိုေရာက္လာတယ္။
“ အရာအားလုံး၏ မူလအစျဖစ္ေသာ ေျမကမာၻကို ကိုယ္စားျပဳသည့္မိခင္... မိခင္အလိုရွိရာကို ကြၽႏ္ုပ္ရယူေပးအံ့”
ခ႐ိုးနပ္စ္က ဂိုင္းယာေပးတဲ့ တံစဥ္ကိုယူၿပီး အခြင့္အေရးရတဲ့တစ္ေန႔မွာ သူ႔ဖခင္ ယူေရးနပ္စ္ရဲ႕ လိင္အဂၤါကိုျဖတ္ေတာက္ပစ္လိုက္တယ္။ အဲဒီကက်တဲ့ေသြးစက္ေတြက ေျမျပင္ေပၚကို က်ေရာက္သြားခ်ိန္မွာ ေသြးစက္တစ္ခ်ိဳ႕ကေန ဂ်ိဳင္ဂန္တီး (Gigantes) လို႔ေခၚတဲ့ သန္မာထြားက်ိဳင္းတဲ့လူသန္ႀကီးေတြ ေမြးဖြားလာၾကတယ္။ ေျမကမာၻေပၚကိုက်သြားတဲ့ထဲကမွ တစ္ခ်ိဳ႕ေသြးစက္ေတြကေန အီရင္နီစ္ (Erinyes) ဒါမွမဟုတ္ ျဖဴရီစ္ (Furies)လို႔ေခၚတဲ့လက္စားေျချခင္းရဲ႕ နတ္သမီးေတြ ေပါက္ဖြားလာၾကျပန္တယ္။ က်န္တဲ့ေသြးစက္ေတြကေတာ့ မီလီေရး (Meliae)နတ္သမီးေလးေတြျဖစ္လာၾကၿပီး Ash tree လို႔ေခၚတဲ့ သံလြင္မ်ိဳးစိတ္ဝင္ပန္းပင္ေလးေတြမွာေနထိုင္ေစာင့္ေရွာက္ၾကတယ္။ ပင္လယ္ထဲကိုက်သြားတဲ့ ယူေရးနပ္စ္ရဲ႕လိင္အဂၤါကေသြးကေတာ့ ေရျမႇဳပ္ေလးတစ္ခုျဖစ္သြားၿပီး အဲဒီေရျမႇဳပ္ကေလးကမွ အလွနတ္ဘုရားမ အဖ႐ိုဒိုက္တီ ( Aphrodites) ကိုေမြးဖြားလာခဲ့တယ္။
ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ နတ္ဘုရားမ်ား (သို႔မဟုတ္) တိုက္တန္နတ္ဘုရားမ်ား
*********************************
ဖခင္ျဖစ္သူ ယူေရးနပ္စ္ကို နန္းခ်ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ တိုက္တန္ေတြထဲမွာ လက္ေစာင္းအထက္ဆုံးနဲ႔ အစြမ္းအထက္ဆုံးျဖစ္တဲ့ ခ႐ိုးနပ္စ္က အႀကီးအမႉးျဖစ္သြားၿပီး အရာအားလုံးကိုအုပ္စိုးတဲ့ နတ္ဘုရားျဖစ္လာတယ္။
တိုက္တန္ ေမာင္ႏွမ (၁၂) ေယာက္က အခ်င္းခ်င္းျပန္လက္ဆက္ၾကၿပီး ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕အစ္မျဖစ္သူ ႐ြီးယာ (Rhea)ကေတာ့ ခ႐ိုးပ္စ္ရဲ႕ၾကင္ရာေတာ္ မိဖုရားေခါင္ႀကီးျဖစ္လာေလရဲ႕။
ယူေရးနပ္စ္က နတ္ဘုရားေတြရဲ႕ပထမမ်ိဳးဆက္ဆိုရင္ ခ႐ိုးနပ္စ္ဦးစီးတဲ့ တိုက္တန္ေတြက ဒုတိယမ်ိဳးဆက္နတ္ဘုရားေတြေပါ့။
ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕အစ္ကို တိုက္တန္ လပၸီးတပ္စ္ (Lapetus) ကေန ပ႐ိုမီးသီးရပ္စ္(Prometheus)၊အပီမီးသီးရပ္စ္ (Epimetheus)၊အတ္လတ္စ္ (Atlas)နဲ႔ မီးႏိုးတီးရပ္စ္ (Menoetius)ဆိုတဲ့တိုက္တန္ ညီအစ္ကိုေလးေယာက္ကိုေမြးခဲ့တယ္။
သူတို႔ထဲမွာ ပ႐ိုမီးသီးရပ္စ္က လူသားေတြကိုဖန္တီးခဲ့သူအျဖစ္ ထင္ရွားတယ္။
လူသားေတြရဲ႕ တီထြင္ဖန္တီးမႈနဲ႔ေရွ႕ေရးကိုႀကိဳတင္ေတြးေခၚတတ္မႈကို ပ႐ိုမီးသီးရပ္စ္ဆီက အေမြရခဲ့ၿပီး၊ မိုက္႐ူးရဲမႈနဲ႔ ထုံထိုင္းညံ့ဖ်င္းမႈေတြကေတာ့ အပီမီးသီးရပ္စ္ဆီကလာတယ္။
အခက္အခဲေတြမွာ မားမားမတ္မတ္ခံႏိုင္တဲ့ ႀကံ့ခိုင္သန္စြမ္းမႈကို တိုက္တန္လူ႔ဘီလူးႀကီး အတ္လတ္စ္ဆီက အေမြဆက္ခံသလို မာန္မာနႀကီးျမင့္မႈနဲ႔ ငါတေကာ ေကာမႈေတြကိုေတာ့ မီႏိုတီးရပ္စ္ ဆီက လက္ခံရရွိတယ္။ တိုက္တန္ညီအစ္ကိုေလးေယာက္ရဲ႕ ေကာင္းေမြဆိုးေမြေတြအားလုံးကို လူသားေတြက ဆက္ခံရရွိခဲ့တာေပါ့။
ယူေရးနပ္စ္၏ က်ိန္စာ
**********************
ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕လုပ္ႀကံမႈကို ခံရခ်ိန္မွာ ယူေရးနပ္စ္က ေရွ႕ျဖစ္ေဟာလို႔လဲေျပာလို႔ရမယ့္ က်ိန္စာတစ္ခုကိုခ်ထားခဲ့တယ္။
“ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သူ ခ႐ိုးနပ္စ္...ဖခင္ျဖစ္ေသာငါ့ကို သားျဖစ္ေသာသင္က ပုန္ကန္ၿပီးထီးနန္းလုယူခဲ့သကဲ့သို႔ သင္ဖခင္ျဖစ္ေသာအခ်ိန္၌ သင့္သားသမီးမ်ားကလဲ သင့္ကိုပုန္ကန္၍ သင့္အရာကိုလုယူၾကလိမ့္မည္ကို မွတ္ေလာ့”
သူလုယူထားရတဲ့ နတ္ဘုရားတို႔ရဲ႕ဘုရင္ေနရာကို ဆုံးရႈံးမွာေၾကာက္တဲ့အတြက္ ခ႐ိုးနပ္စ္ဟာ သားသမီးတစ္ေယာက္ေမြးလာတိုင္း မ်ိဳခ်ပစ္လိုက္ၿပီး ဝမ္းဗိုက္ထဲမွာထိန္းသိမ္းထားလိုက္တယ္။ သူ႔ရဲ႕ညီေတြျဖစ္တဲ့ ဆိုက္ကေလာ့ေတြနဲ႔ ဟကၠတြန္ခီရိစ္ေတြကိုလဲ အလင္းေရာင္ေတာင္မျမင္ရတဲ့ ေျမေအာက္ကမာၻ တားတားရပ္စ္မွာဆက္လက္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္းအားျဖင့္ သူ႔ကိုပုန္ကန္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ အင္အားစုေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ကန္ပီ (Campe) ဆိုတဲ့ နဂါးမတစ္ေကာင္ကိုပါ တားတားရပ္စ္ မွာ အေစာင့္ခ်ထားလိုက္တယ္။
ကန္ပီဆိုတာက ခါးအထက္ပိုင္းကလူကိုယ္၊ ခါးေအာက္ပိုင္းက အေၾကးခြံေတြနဲ႔နဂါးကိုယ္ရွိတဲ့ သတၱဝါမ။ သူ႔ေခါင္းမွာေႁမြေတြရွိၿပီး သူ႔ခါးမွာ ျခေသၤ့၊ ေတာဝက္ စတဲ့သား႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ိဳးစုံရဲ႕ေခါင္းေပါင္း ငါးဆယ္ေပါက္ေနတယ္။
ေျခေထာက္ေတြမွာေတာ့ ေႁမြေပြး၊ေႁမြေဟာက္ရာေပါင္း၊ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေလာက္ရွိၿပီး သူ႔ေက်ာမွာ ေတာင္ပံႀကီးတစ္စုံရွိတယ္။ အျမႇီးက ကင္းျမႇီးေကာက္ရဲ႕ အဆိပ္ျပင္းတဲ့အျမႇီးျဖစ္ၿပီး သူ႔ေခါင္းေပၚကိုေက်ာ္ၿပီး အၿမဲရမ္းေနေလ့ရွိတယ္။
ခ႐ိုးနပ္စ္မသိလိုက္တဲ့ ဆ႒မေျမာက္ကေလး
*******************************
ယူေရးနပ္စ္ကိုဖယ္ရွားၿပီး ခ႐ိုးနပ္စ္က ဘုရင္ျဖစ္လာေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ တျခားသားေတြျဖစ္တဲ့ ဆိုက္ကေလာ့ေတြနဲ႔ ဟကၠတြန္ခီရိစ္ေတြကို ျပန္လည္ၿပီး အက်ဥ္းခ်ထားလိုက္လို႔ တိုက္တန္ေတြအားလုံးရဲ႕မိခင္ႀကီး ဂိုင္းယာက သားျဖစ္သူ ခ႐ိုးနပ္စ္ကို မေက်နပ္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ေမြးလာသမွ်သားသမီးေတြကို ယူေရးနပ္စ္က မ်ိဳခ်ပစ္လိုက္လို႔ စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ေနတဲ့ ႐ြီးယာကလဲ ဂိုင္းယာနဲ႔ေပါင္းၿပီး ခ႐ိုနပ္စ္ရန္ကေန သူ႔ကေလးေတြလြတ္ေအာင္ အစဥ္မျပတ္ႀကံစည္ေနတယ္။ ဆ႒မေျမာက္ကေလးကိုေမြးၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ဂိုင္းယာရဲ႕အႀကံေပးခ်က္အတိုင္း ေက်ာက္တုံးတစ္တုံးကို ကေလးအႏွီးနဲ႔ပတ္လို႔ ခ႐ိုးနပ္စ္ဆီကို ဆက္သလိုက္တယ္။ ခ႐ိုးနပ္စ္ကလဲ ေထြေထြထူးထူးစဥ္းစားမေနပဲ အႏွီးေရာ၊ ေက်ာက္တုံးေရာကို မ်ိဳခ်ပစ္လိုက္ေတာ့တယ္။
ခ႐ိုးနပ္စ္ရဲ႕ သလြန္ခန္းထဲကထြက္လာခဲ့တဲ့႐ြီးယာကေတာ့ သူေအာင္ျမင္စြာကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ဆ႒မေျမာက္ကေလးေလးကိုဝွက္ထားတဲ့ ခရီတီ (Crete) ကြၽန္းေပၚကေက်ာက္ဂူတစ္ခုရွိရာကိုသြားၿပီး ကေလးကိုေပြ႕ဖက္နမ္းရႈပ္လိုက္တယ္။ သူလဲ ခုမွသက္ျပင္းခ်ႏိုင္တာမဟုတ္လား။
အဲဒီမွာ နတ္သမီးငယ္ေလးေတြ (nymps) က ပ်ားရည္နဲ႔ ဆိတ္ႏို႔တိုက္ၿပီး ကေလးႀကီးလာတဲ့အထိ ေစာင့္ေရွာက္ေမြးျမဴခဲ့ၾကတယ္။
အ႐ြယ္ေရာက္လာခ်ိန္မွာ သူ႔အေဖကိုပုန္ကန္ၿပီး သူ႔အေဖရဲ႕အ႐ိုက္အရာကိုတိုက္ခိုက္လုယူမယ့္ နတ္ဘုရားဇူးစ္ေလး ခရီတီကြၽန္းက ေက်ာက္ဂူေလးမွာ တစ္ေန႔တစ္ျခား ႀကီးျပင္းလာေနတာကို အဲဒီအခ်ိန္က နတ္တို႔ရဲ႕ဘုရင္ျဖစ္တဲ့ ခ႐ိုးနပ္စ္ကေတာ့ မသိခဲ့လိုက္ပါဘူး။ ။
Side Note One: ခ႐ိုးနပ္စ္ (Cronus ) ကို ခ႐ိုးႏို႔စ္ ( Cronos/Kronos) လို႔လဲတစ္ခ်ိဳ႕ဒ႑ာရီေတြမွာေခၚၾကတယ္။
Side Note Two: ခ႐ိုးနပ္စ္ (Cronus) ကဂရိနာမည္ျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ေရာမနာမည္က ေစတန္ (Saturn) တဲ့။
ေမာင္ဇိ (၃၀၊ ၀၇၊ ၂၀၂၀)
Reference:
https://www.theoi.com/Olympios/Zeus.html
https://www.greekmythology.com/Myths/The_Myths/Titanomachy/titanomachy.html
https://www.greekmythology.com/Olympians/Zeus/zeus.html
https://www.showcaves.com/english/explain/Literature/Zeus.html
https://www.greekmythology.com/Myths/The_Myths/Titanomachy/titanomachy.html
https://www.britannica.com/topic/Cronus
https://www.wiccamagazine.com/deities/gaia/
